Częściowa naprawa masywnego uszkodzenia stożka rotatorów z augmentacją ścięgnem głowy długiej bicepsa
Jedną z metod leczenia masywnych uszkodzeń pierścienia rotatorów jest artroskopowa częściowa naprawa z augmentacją ścięgnem głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia (LHBT, long head biceps tendon). Zabieg pozwala na odtworzenie tzw. kabla rotatorów (ang. rotator cable) i tym samym przywrócenie funkcji barku, gdy izolowane techniki naprawcze stożka rotatorów są niewystarczające. W Polsce zabiegi tego rodzaju wykonuje m.in. ortopeda lek. med. Hubert Laprus.
Czym są masywne uszkodzenia stożka rotatorów?
Jest wiele definicji i klasyfikacji masywnych uszkodzeń stożka rotatorów. Najbardziej przejrzysta dla pacjenta może być uproszczona definicja – masywne uszkodzenia stożka rotatorów stwierdza się, gdy podczas zabiegu operacyjnego ortopeda uwalnia ścięgna stożka rotatorów, po czym nie jest w stanie w pełni odtworzyć uszkodzonego połączenia ścięgien stożka z guzkiem mniejszym lub większym kości ramiennej. Przyczyną tego stanu może być:
- określony typ i wielkość rozdarcia,
- słaba jakość uszkodzonych ścięgien stożka (ścięgna zajęte tendinozą), których zszycie nie daje pewności co do uzyskania odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej,
- znaczna retrakcja mięśni stożka (obkurczenie się włókien stożka i cofnięcie w kierunku przyczepów na łopatce),
- zwyrodnienie tłuszczowe mięśni stożka.
Na czym polega augmentacja LHBT (ścięgnem głowy długiej bicepsa) w operacji stożka rotatorów?
Augmentacja to wzmocnienie uszkodzonych tkanek innym materiałem, który normalnie w ujęciu anatomicznym nie pełni takiej funkcji. Wzmocnienie uszkodzonego stożka rotatorów ścięgnem głowy długiej bicepsa pozwala uzyskać stabilną konstrukcję zrekonstruowanego stożka rotatorów, odtworzyć przebieg kabla rotatorów i tym samym odzyskać funkcję barku potrzebną w codziennym życiu pacjenta.
Pierwszym krokiem operacji jest przeprowadzenie tenodezy ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia – ortopeda wprowadza kotwicę ze szwami w rowek międzyguzkowy głowy kości ramiennej. Następnie szwami z tej kotwicy obszywa ścięgno głowy długiej bicepsa. W kolejny kroku rekonstruowany jest kabel stożka rotatorów (anatomiczne zagęszczenie włókien zapewniające integralność i wytrzymałość mechaniczną stożka rotatorów). Aby to osiągnąć, ortopeda przeciąga przez głęboką warstwę ścięgien stożka rotatorów. Drugą i trzecią kotwicę umieszcza na guzku większym głowy kości ramiennej. Ortopeda, wykonując warstwową rekonstrukcję stożka rotatorów, może zastosować technikę zakładania szwów z podwójną pętlą lasso („double lasso loop”). Szwy trzeciej kotwicy mogą zostać przeprowadzone przez LHBT oraz ruchomą część ścięgien mięśnia podgrzebieniowego (ISP, infraspinatus muscle) i nadgrzebieniowego (SSP, supraspinatus muscle).
Hubert Laprus przedstawił wyniki leczenia powyżej opisaną techniką m.in. w swojej rozprawie doktorskiej. W porównaniu z izolowaną naprawą bez augmentacji, technika z użyciem autoprzeszczepu LHBT poprawia gojenie ścięgna (obserwowane w kontrolnym obrazowaniu MRI) i zmniejsza ryzyko powtórnych uszkodzeń stożka. Do efektów należy także lepsza centralizacja głowy kości ramiennej w panewce łopatki obserwowana jako korzystniejsze wartości parametru AHD (Acromio-Humeral Distance). Wyniki MRI korelują z wynikami klinicznymi pacjentów.
Czy każdy pacjent z masywnym uszkodzeniem pierścienia rotatorów może być operowany tą metodą?
Kwalifikacja do zabiegu częściowej naprawy stożka rotatorów z augmentacją LHBT uwzględnia ocenę wielu czynników:
- Umiejscowienie i rozległość uszkodzenia stożka rotatorów – ortopeda każdorazowo ocenia czy naprawa ścięgien stożka z zastosowaniem LHBT będzie wystarczająca czy też konieczne będzie przeprowadzenie operacji inną metodą,
- Jakość ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia – ścięgno na wybranym odcinku musi być zdrowe, bez cech uszkodzeń, bez zaawansowanej tendinozy,
- Stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych stawu ramiennego – zaawansowane objawowe zwyrodnienie może stanowić przeciwwskazanie,
- Obecność towarzyszących uszkodzeń kompleksu ramienno-barkowego i związanych z tym powikłań, np. uszkodzenie obrąbka stawu ramiennego z wtórną niestabilnością mechaniczną – decyzja o doborze metod leczenia zawsze podejmowana indywidulanie,
- Choroby współtowarzyszące (np. zaburzenia neurologiczne, inne) potencjalnie utrudniające rekonwalescencję.
Pozostałe wybrane metody leczenia nienaprawialnych uszkodzeń stożka rotatorów:
- Wszczepienie implantu balonowego w przestrzeń podbarkową,
- Transfery ścięgien,
- Odwrócona endoproteza stawu ramiennego.
Celem kwalifikacji do odpowiedniej metody leczenia zawsze konieczna jest konsultacja i szczegółowe badanie przeprowadzone przez lekarza ortopedę specjalizującego się diagnostyce i leczeniu schorzeń i urazów barku.
—
Warto przeczytać: