Tenodeza bicepsa i tenotomia bicepsa – czym się różnią?

Procedury takie tak tenotomia lub tenodeza bicepsa wykonywane są w leczeniu urazów i patologii ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia (naderwanie, niestabilność, zaawansowana tendinoza – zwyrodnienie ścięgna). Zabieg tenotomii lub tenodezy najczęściej wykonuje się w przypadku jednoczesnego uszkodzenia ścięgna głowy długiej bicepsa i zerwania stożka rotatorów.

Szukasz ortopedy wykonującego opisywaną operację? Zapytaj:  axazemla@gmail.com. 

Na czym polega tenotomia bicepsa?

Tenotomia polega na odcięciu głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia od jego przyczepu na guzku nadpanewkowym łopatki i górnego brzegu obrąbka panewki. Ścięgno pozostaje wolne – nie zakotwicza się go w kości. W porównaniu do tenodezy, tenotomia bicepsa jest pod względem technicznym prostszą i szybszą procedurą, ponadto nie generującą dodatkowych kosztów związanych z wykorzystaniem implantów mocujących.

Z drugiej strony, ze względu na brak stabilizacji ścięgna, w trakcie skurczu bicepsa ścięgno głowy długiej może przemieścić się ze stawu ramiennego. Po zabiegu tenotomii może być widoczne zniekształcenie obrysu ramienia (tzw. objaw Popeye’a) spowodowane uwypukleniem brzuśca mięśnia dwugłowego. Część pacjentów po zabiegu tenotomii może dodatkowo odczuwać skurcze mięśnia bicepsa oraz jego szybsze zmęczenie podczas aktywności silnie obciążających kończynę górną.

Na czym polega tenodeza bicepsa?

Tenodeza ścięgna głowy długiej bicepsa to zabieg polegający na odcięciu tego ścięgna od guzka nadpanewkowego łopatki i obrąbka stawu ramiennego, a następnie na przytwierdzeniu tego ścięgna do kości ramiennej.

W uproszczeniu można powiedzieć, że procedura tenodezy jest rozszerzeniem zabiegu tenotomii. Tenodeza, dzięki stabilizacji ścięgna, pozwala uniknąć uczucia dyskomfortu i osłabienia mięśnia oraz umożliwia uzyskanie lepszego efektu kosmetycznego (zapobiega zniekształceniu obrysu ramienia).

Jak przebiega zabieg tenodezy?

Zabieg tenodezy może być wykonywany małoinwazyjną metodą artroskopową lub z dostępu otwartego. Jeśli to możliwe, dąży się do przeprowadzenia tenodezy w ramach artroskopii barku, ponieważ metoda ta sprzyja szybszej rekonwalescencji po zabiegu.

Ścięgno głowy długiej jest obszywane za pomocą specjalnych nici (np. Iconix Stryker):

Ścięgno jest odcinane od przyczepu bliższego:

W jaki sposób ścięgno jest mocowane do kości?

Wyróżnia się kilka technik mocowania ścięgna głowy długiej bicepsa w zabiegu tenodezy. Najpopularniejszymi implantami stosowanymi w obecnej praktyce klinicznej są śruby interferencyjne i kotwice ze szwami.

Przykładowe kotwice ze szwami do tenodezy bicepsa: Omega (Stryker):

Wbijanie elementy oczka kotwicy w kość ramienną:

Tenotomia czy tenodeza – co daje lepsze wyniki funkcjonalne?

Aktualne prace sugerują bardzo niewielką różnicę w wynikach funkcjonalnych między tymi dwiema procedurami na korzyść tenodezy (mniejsze uczucie dyskomfortu, skurczów i subiektywnego zmęczenia mięśnia przy dużym obciążeniu ramienia). Obie procedury pozwalają na niwelację bólu barku związanego z uszkodzeniem lub tendinozą ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.

Warto jednak podkreślić, że kwalifikacja do konkretnego rodzaju procedury zależy od poziomu aktywności pacjenta, rodzaju uprawianego sportu, charakteru pracy zawodowej, a także oczekiwanego efektu kosmetycznego po operacji. Starsza i nieaktywna sportowo osoba może dzięki tenotomii uzyskać korzyści leczenia w zupełności wystarczające do wykonywania codziennych czynności. Decyzja o tym czy wykonać tenotomię czy tenodezę jest zawsze podejmowana indywidualnie.

Rekonwalescencja po operacji tenodezy bicepsa

Po zabiegu pacjent powinien nosić temblak przez okres około 4-6 tygodni. Fizjoterapia ma kluczowe znaczenie dla pełnego powrotu do aktywności w optymalnym czasie. Już w pierwszych dwóch tygodniach po operacji wprowadzane są ćwiczenia pasywnego (biernego) zakresu ruchu wykonywane przez fizjoterapeutę. Ćwiczenia te mają zapobiec ograniczeniu zakresu ruchomości stawu ramiennego, który w bezczynności dość szybko ulega zesztywnieniu.

Pierwsze czynne ćwiczenia ruchowe operowanego barku (samodzielne poruszanie ramieniem) można rozpocząć około 4-6 tygodnia, gdy kotwica ze ścięgnem wgoi się stabilnie w kość ramienną. Ćwiczenia wzmacniające mięśni barku rozpoczyna się u większości pacjentów w ciągu 6 do 8 tygodni po operacji. Wtedy też można powrócić do prowadzenia samochodu oraz wykonywania lekkich prac domowych. Pełny powrót do samodzielnego wykonywania codziennych czynności zajmuje około 3 miesięcy, natomiast powrót do sportu około 6-8 miesięcy zależnie od uprawianej dyscypliny sportowej. Jeżeli jednocześnie operowany był stożek rotatorów, powrót do sportu może zająć nawet około rok czasu.

–

Warto przeczytać:

• Augmentacja stożka rotatorów ścięgnem głowy długiej bicepsa, – gdy ścięgno bicepsa jest zdrowe i nieuszkodzone, można je wykorzystać do wzmocnienia naprawianego stożka rotatorów.

–

Ilustracje na tej stronie mają charakter poglądowy i zostały wykonane przy wsparciu firmy Stryker Polska Sp. z o.o.

–

Źródła:

1. Hassan, S., & Patel, V. (2019). Biceps tenodesis versus biceps tenotomy for biceps tendinitis without rotator cuff tears. Journal of Clinical Orthopaedics and Trauma, 10(2), 248-256. https://doi.org/10.1016/j.jcot.2018.12.013
2. Materiały edukacyjne firmy Stryker: https://www.stryker.com/us/en/sports-medicine/procedures/Biceps-Tenodesis.html