Artrodeza – operacja haluksa ze zwyrodnieniem

Artrodeza stawu MTP – jedna z metod operacji palucha koślawego

Artrodeza czyli usztywnienie stawu palucha, wykonywana jest w przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych oraz koślawości I stawu śródstopno-paliczkowego (I MTP, first metatarsophalangeal joint). Jest to metoda korekcji haluksa wybierana także w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów toczącego się w stawach stopy.

Artrodeza operacja haluksa – na czym polega?

Ortopeda usuwa powierzchnie stawowe I MTP pod odpowiednim kątem tak, aby przywrócić prawidłowe ustawienie palucha (korekcja koślawości, likwidacja haluksa). Następnie powierzchnie kontaktu kostnego stabilizowane są płytką, śrubami (wcześniej tymczasowo drutem Kirschnera).

Paluch usztywniany jest w optymalnej pozycji skorygowanej i w 10° zgięcia grzbietowego. Efektem zabiegu jest korekcja haluksa i zniesienie bólu, jednak nie jest możliwe poruszanie paluchem (zostaje on trwale usztywniony). Usztywnienie palucha nie przeszkadza jednak w chodzeniu i pozwala na normalne funkcjonowanie.

Silny ból haluksa spowodowany zwyrodnieniem – dlaczego artrodeza?

Artrodeza stanowi najbardziej skuteczną metodę leczenia haluksa z zaawansowanym zwyrodnieniem stawu, ponieważ inne metody operacji zachowujące staw nie spowodowałyby złagodzenia dolegliwości bólowych. Silny ból haluksa wynikający ze zniszczenia powierzchni stawowych (zwyrodnienia) może zostać zniwelowany jedynie wtedy, gdy powierzchnie stawowe zostaną całkowicie usunięte. Zakończenia nerwowe stawu po artrodezie przestają być pobudzane, w wyniku czego paluch przestaje boleć.

Kiedy haluksy operuje się innymi metodami?

Inne metody operacji haluksów wykonuje się, gdy zmiany zwyrodnieniowe stawu palucha są jeszcze łagodne. Metody te pozwalają zachować ruchomość w stawie palucha i zlikwidować ból haluksa wynikający z innych przyczyn, np. konfliktu haluksa z obuwiem i zapaleniem kaletki.

W przypadku pierwszych dolegliwości bólowych palucha koślawego warto więc udać się na wizytę do ortopedy, który dobierze odpowiednią metodę leczenia. Nie musi być to artrodeza – pamiętajmy, że jest to raczej „ostatnia deska ratunku” dla naszej stopy. Im szybciej skonsultujemy problem haluksa ze specjalistą, tym większa szansa, że stopę uda się zoperować techniką małoinwazyjną lub inną metodą zachowującą ruchomość w stawie palucha.

Obecnie podejmuje się także próby przeprowadzania endoprotezoplastyki stawu palucha. Zabiegi wszczepienia sztucznej endoprotezy stawu palucha są jednak na ten moment obarczone dużo wyższym ryzykiem powikłań w stosunku do usztywnienia stawu palucha. Niewykluczone, że w związku z powstawaniem bardziej nowoczesnych implantów i wzrostem doświadczenia operatorów endoproteza stawu palucha może w przyszłości zyskać na znaczeniu.

Artrodeza jako zabieg rewizyjny

Artrodeza operacja haluksa może być wykonywana rewizyjnie – po niepowodzeniu pierwotnej operacji palucha koślawego, wystąpieniu powikłań (np. silnej infekcji rany) lub też po rozległym urazie stawu MTP palucha z nieodwracalnym zniszczeniem chrząstki stawowej.

Usztywnienie palucha sztywnego

Artrodezę wykonuje się również w leczeniu palucha sztywnego, któremu niekoniecznie musi towarzyszyć koślawość. Paluch sztywny to odrębna jednostka chorobowa – paluch najczęściej pozostaje prosty, ale jest bolesny z powodu zwyrodnienia stawu palucha.

Przeczytaj o artrodezie w leczeniu palucha sztywnego.