Osteotomia Weila w leczeniu metatarsalgii i palca młotkowatego
Osteotomia Weila (ang. Weil osteotomy) jest wewnątrzstawową osteotomią skracającą kość śródstopia. Osteotomię Weila wykonuje się w ramach operacyjnego leczenia metatarsalgii najczęściej objawiającej się pod głową II kości śródstopia. Metatarsalgia to ból na podeszwie stopy, któremu mogą towarzyszyć zgrubienia skóry – modzele lub odciski. Metatarsalgia często związana jest z grzbietowym podwichnięciem II stawu śródstopno-paliczkowego (II MTP, metatarsophalangeal joint) i uszkodzeniem płytki podeszwowej (plantar plate) stabilizującej staw.
Celem osteotomii Weila jest zmniejszenie mechanicznego nacisku głowy II kości śródstopia na podłoże. Cel ten uzyskuje się poprzez przesunięcie odłamu dalszego kości w kierunku proksymalnym. W trakcie procedury ortopeda może także wyciąć ok. 2 mm „plaster” kości celem dogrzbietowego przesunięcia głowy kości śródstopia. Osteotomia Weila pozwala na dekompresję II MTP, które w wielu przypadkach jest konieczne do efektywnej korekcji palca młotkowatego.
W razie potrzeby osteotomia Weila może być także przeprowadzana w obrębie III lub IV kości śródstopia.
Uszkodzenie płytki podeszwowej i progres deformacji
Włóknisto-chrzęstna płytka podeszwowa bierze ważny udział w stabilizacji stawu MTP w kierunku grzbietowo-podeszwowym. Powtarzające się urazy spowodowane zwiększonym naciskiem od strony podłoża oraz przeprostem w stawie MTP mogą spowodować osłabienie struktury płytki podeszwowej i jej uszkodzenie. Napięcie torebki od strony grzbietowej oraz napięcie mięśnia prostowników palców skutkuje trwałym przemieszczeniem paliczka bliższego w stronę dogrzbietową. Towarzysząca deformacja koślawa palucha z nachodzeniem drugiego palca na haluks (crossover toe deformity) progresywnie zwiększa stopień deformacji i uniemożliwia odprowadzenie palca w stronę podeszwową.
Objawy dogrzbietowego podwichnięcia II MTP
- ból na stronie podeszwowej stopy pod głową I kości śródstopia,
- możliwa ogólna bolesność stawu w trakcie poruszania palcem,
- modzel lub głęboki odcisk na skórze pod głową II kości śródstopia.
Metatarsalgia – diagnostyka
Badanie USG:
- wykluczenie zmian zapalnych typowych dla reumatoidalnego zapalenia stawów,
- wykluczenie nerwiaka Mortona.
Zdjęcie RTG:
- długość II kości śródstopia w relacji do długości pozostałych kości śródstopia, np. w stopie Mortona II kość śródstopia jest pierwotnie dłuższa od I kości śródstopia, zwiększając ryzyko przeciążeń płytki podeszwowej,
- ocena podwichnięcia lub grzbietowego przemieszczenia paliczka bliższego palca,
- ocena stopnia zmian zwyrodnieniowych stawu,
- wykluczenie złamań zmęczeniowych,
- wykluczenie jałowej martwicy głowy II kości śródstopia (choroby Freiberga-Kohlera II).
Osteotomia Weila – przebieg zabiegu
Ortopeda wykonuje ok 3 cm podłużne nacięcie od strony grzbietowej II MTP. Następnie przecina torebkę stawową, by uzyskać dostęp do stawu. Kolejnym krokiem jest zgięcie podeszwowe palca tak, aby wyeksponować grzbietową część głowy kości śródstopia.
Ortopeda wykonuje cięcie kości od grzbietowej strony głowy kości śródstopia pod odpowiednim kątem, w kierunku korówki podeszwowej.
Celem oddalenia głowy kości śródstopia od podłoża ortopeda może wykonać drugie cięcie tak, aby wyciąć ok. 2 mm plaster kostny. Usprawnia to funkcję mięśni stabilizujących paliczek bliższy, zapobiegając pooperacyjnej deformacji palca typu „floating toe”.
Następnie ortopeda dokonuje przesunięcia głowy kości śródstopia proksymalnie tak aby kość uległa odpowiedniemu skróceniu. Zasadą jest, aby II kość śródstopia pozostała krótsza niż I, ale dłuższa niż III.
Osteotomia Weila – stabilizacja implantem
Kość śródstopia zespalana jest niewielką tytanową śrubką, np.
- Compression FT Screw (Arthrex),
- CHARLOTTE™ Snap Off Screw (Wright Medical),
- Fixos® (Stryker).
Osteotomia Weila – rehabilitacja
- mobilizacja blizny pooperacyjnej od momentu zdjęcia szwów – pozwala uniknąć obkurczania się tkanek miękkich i podciągania operowanego palca w górę,
- terapia manualna – mobilizacja stawu MTP w kierunku podeszwowym.
Procedury towarzyszące osteotomii Weil
W ramach tej samej operacji mogą być wykonane procedury:
- korekcja palucha koślawego (haluksa),
- naprawa płytki podeszwowej stopy,
- korekcja palca młotkowatego.