Osteotomia Cottona – korekcja przodostopia szpotawego

Osteotomia Cottona jest jedną z procedur korekcyjnych stopy płasko-koślawej przebiegającej z kompensacyjną szpotawością przodostopia, kiedy to po korekcji ustawienia osi tyłostopia przodostopie ustawia się w supinacji. Celem osteotomii Cottona jest plantaryzacja grzbietowo ustawionego I promienia stopy. Ortopeda wykonuje osteotomię rozwierającą kości klinowatej przyśrodkowej, aby skierować I kość śródstopia w kierunku podeszwowym. Umożliwia to przywrócenie prawidłowego kontaktu głowy I kości  śródstopia z podłożem w warunkach skorygowanej osi tyłostopia.

Supinacja przodostopia w stopie płasko-koślawej

Szpotawe ustawienie przodostopia stanowi komponentę wielopłaszczyznowej deformacji płasko-koślawej stopy. Najczęstszą przyczynę stanowi niewydolność ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego, którego funkcja polega na supinacji tyłostopia oraz stabilizacji łuku podłużnego stopy.

Przodostopie szpotawe utożsamiane z supinacją przodostopia rozwija się wskutek zgięcia grzbietowego i/lub rotacji w stawach: skokowo-łódkowym, klinowo-łódkowym oraz w stawach stępowo-śródstopnych. Stawy te są stabilizowane przez więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe (spring ligament, więzadło sprężyste) oraz więzadła podeszwowe długie stopy.

W warunkach postępującej niewydolności ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego dochodzi do przewlekłego przeciążenia i rozciągnięcia wyżej wspomnianych więzadeł. Obserwuje się niestabilność grzbietową stawu klinowo-śródstopnego I i/lub klinowo-łódkowego. Długotrwała niestabilność skutkuje zmianami zwyrodnieniowymi oraz zmianami w aparacie torebkowo-więzadłowym utrwalającymi supinację przodostopia.

Diagnostyka kompensacyjnej supinacji przodostopia

Jedną ręką należy chwycić za piętę celem ustawienia stopy w neutralnej pozycji stawu podskokowego (skokowo-piętowego). Drugą ręką należy przytrzymać stopę w okolicy głów IV i V kości śródstopia. Obserwujemy ruch zgięcia grzbietowego – jeśli głowa I kości śródstopia jest uniesiona ponad głowę IV i V kości śródstopia wskazuje to na przodostopie szpotawe (ustawione w supinacji). W trakcie testu należy ocenić możliwość manualnej korekcji ustawienia I kości śródstopia (przodostopie szpotawe korektywne lub utrwalone).

Bardziej dokładną ocenę deformacji umożliwia analiza zdjęć RTG stóp wykonanych w pozycji stojącej z obciążeniem stóp masą ciała.

Osteotomia Cottona – przebieg procedury

W ramach tego samego zabiegu wykonywane są procedury mające na celu korekcję koślawego ustawienia pięty – np. osteotomia medializująca guz piętowy, osteotomia Evansa, artrodeza podskokowa.

Osteotomia Cottona

Osteotomia Cottona – obejrzyj animację procedury przebiegającej z umieszczeniem klinu BioSync^® Anatomic Reconstruction Wedge:

Ortopeda wykonuje ok. 3-4 cm nacięcie na grzbietowo-przyśrodkowej stronie stopy. Następnie za pomocą piły oscylacyjnej przecina poprzecznie kość klinowatą przyśrodkową, pozostawiając korówkę od strony podeszwowej. Szpara osteotomii zostaje rozwarta na odpowiednią szerokość tak, aby wystarczająco splantaryzować I promień stopy.

Przestrzeń w środku osteotomii wypełniania jest przeszczepem kostnym pochodzącym z banku tkanek lub przeszczepem autologicznym, np. pobranym z talerza kości biodrowej pacjenta. Możliwe jest także wykorzystanie klinu BioSync^® Anatomic Reconstruction Wedge (Arthrex). Jest to porowaty tytanowy klin pełniący rolę scaffolda dla tkanki kostnej. Kształt implantu jest dostosowany do anatomii kości klinowatej przyśrodkowej, posiada różne rozmiary i grubości odpowiadające różnym stopniom korekcji. W centralnym otworze BioSync^® można umieścić przeszczep tkanki kostnej z koncentratem komórek macierzystych. W ciągu kilku tygodni klin zostaje częściowo przerośnięty tkanką kostną, stopniowo wypełniając szparę osteotomii.

 Następnie ortopeda dodatkowo stabilizuje miejsce osteotomii Cottona:

• Płytką stabilizowaną śrubami LPS Cotton Plate (Arthrex).

—

Na podstawie:

Johnson J. „Plantar flexion Opening wedge medial cuneiform osteotomy”  [w:] Easley M. “Operative techniques in foot and ankle surgery” Wolters Kluwer LWW 2010, s. 275-230.