Rekonstrukcja więzadła spring ligament
Więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe (spring ligament, więzadło sprężyste) jest bardzo ważnym biernym stabilizatorem łuku podłużnego stopy. Uszkodzenie więzadła spring ligament jest najczęściej związane z niewydolnością ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego i postępującą deformacją stopy płasko-koślawej. Dużo rzadziej więzadło ulega ostrym urazom niezależnym od stanu mięśni stabilizujących łuk podłużny.
Operacja mająca na celu rekonstrukcję więzadła spring ligament powinna być przeprowadzana łącznie z procedurami korekcyjnymi przywracającymi prawidłową liniowość stawu skokowego (np. osteotomią medializującą guz piętowy).
Spring ligament – gdzie się znajduje i jak przebiega?
Więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe położone jest po przyśrodkowej stronie stopy, nieco poniżej kostki przyśrodkowej. Więzadło spring ligament rozpoczyna się na kości piętowej (a dokładniej na podpórce kości skokowej) i biegnie do kości łódkowatej, obejmując od przyśrodka i od dołu głowę kości skokowej.
Funkcja więzadła sprężystego stopy polega na stabilizacji sklepienia podłużnego stopy – zapobiega zsuwaniu się kości skokowej z kości piętowej.
Niewydolność więzadła spring ligament
- Uszkodzenie przyśrodkowej części więzadła sprężystego związane jest z koślawością stępu i z możliwym odwiedzeniem przodostopia – głowa kości skokowej ulega podwichnięciu przyśrodkowemu względem kości piętowej,
- Uszkodzenie dolnej części więzadła sprężystego towarzyszy komponencie obniżenia sklepienia podłużnego stopy – głowa kości skokowej obniża się w dół w kierunku podłoża.
Postępująca niewydolność więzadła piętowo-łódkowego podeszwowego grozi progresem stopy płasko-koślawej.
Przyczyny uszkodzenia więzadła sprężystego stopy
Niewydolność więzadła spring ligament najczęściej ma charakter przeciążeniowo-degeneracyjny – mikrourazy sumując się, doprowadzają do większego rozdarcia więzadła.
Uszkodzenie więzadła spring ligament jest zwykle poprzedzone postępującą niewydolnością ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego, który przestaje aktywnie stabilizować łuk podłużny stopy. Przeciążenia zostają wtedy przeniesione na bierne stabilizatory czyli więzadła stopy położone podeszwowo i przyśrodkowo.
Operacja więzadła spring ligament – wskazania
Zabieg operacyjny stanowi dobrą propozycję leczenia dla pacjentów, u których rozdarcie więzadła wiąże się ze znaczną progresją stopy płasko-koślawej. Należy przy tym zaznaczyć, że rekonstrukcja więzadła spring ligament ma sens jedynie w przypadku korektywnych deformacji. Rekonstrukcji nie wykonuje się w utrwalonym sztywnym płaskostopiu ze zmianami zwyrodnieniowymi oraz w płaskostopiu na tle reumatoidalnym. W tych przypadkach konieczne jest wykonanie artrodezy korekcyjnej stopy.
Rekonstrukcja spring ligament – na czym polega zabieg?
Integralną częścią zabiegu jest korekcja stopy płasko-koślawej, którą uzyskuje się w deformacjach korektywnych dzięki procedurom:
- osteotomia medializująca guz piętowy,
- osteotomia Cottona,
- osteotomia Evansa,
- wszczepienie implantu podskokowego do zatoki stępu.
Procedury te mogą być ze sobą łączone zależnie od indywidualnych warunków anatomicznych i biomechanicznych stopy.
Transfer FDL + metoda Internal Bracing
Celem odtworzenia funkcji więzadła spring ligament można wykonać transfer ścięgna mięśnia zginacza długiego palców (FDL, flexor digitorum longus) na kość łódkowatą. Nowy przyczep końcowy ścięgna wzmacniany jest specjalną taśmą Internal Bracing, która zabezpiecza je przed nadmiernym rozciągnięciem.
Rekonstrukcje z wykorzystaniem allograftu
Rekonstrukcja części górno-przyśrodkowej
Z uwagi na fakt, że część spring ligament posiada łączność z więzadłem trójgroniastym, zabieg rekonstrukcyjny uwzględnia najczęściej obie te struktury. Materiałem uzupełniającym niewydolną część więzadeł jest zazwyczaj allograft – przeszczep pozyskany od zmarłego dawcy. Allograft może stanowić np. pobrane ścięgno Achillesa.
Ortopeda wywierca tunele kostne w kostce przyśrodkowej, kości strzałkowej oraz w kości łódkowatej celem umieszczenia w nich przeszczepu. Graft zostaje najpierw zaimplementowany w kości łódkowatej, następnie zostaje przewleczony przez kostkę przyśrodkową do kostki bocznej, gdzie zostaje odpowiednio napięty w neutralnym ustawieniu stawu skokowego. Stabilizacja przeszczepu polega na wkręceniu śrub w kość łódkowatą i kość strzałkową.
Przebieg graftu stabilizuje głowę kości skokowej od strony przyśrodkowej, zapobiegając jej zsuwaniu się.
Rekonstrukcja części dolnej
Ortopeda przeprowadza graft przez kość łódkowatą oraz kość piętową tak, aby przeszczep stabilizował głowę kości skokowej od strony podeszwowej. Czasami konieczne jest wykonanie rekonstrukcji obu części spring ligament.
Rekonwalescencja
Zalecenia mogą się różnić zależnie od rodzaju procedur wykonywanych w ramach tego samego zabiegu.
—
Na podstawie:
Deland J. „Spring ligament reconstruction” [w:] Easley M. “Operative techniques in foot and ankle surgery” Wolters Kluwer LWW 2010, s. 352-358.