Osteotomia Evansa – wydłużenie bocznej kolumny stopy

Osteotomia Evansa umożliwia wydłużenie bocznej kolumny stopy przy zachowaniu stawu piętowo-sześciennego. Procedura ta jest wykorzystywana w korekcji stopy płasko-koślawej przebiegającej z odwiedzeniem przodostopia. Osteotomia Evansa polega na wykonaniu poprzecznego cięcia przedniej części kości piętowej (z dostępu bocznego), a następnie rozwarciu szpary osteotomii pod odpowiednim kątem. Umiejętne przeprowadzenie osteotomii Evansa umożliwia wielokierunkową korekcję płaskostopia u dzieci i u dorosłych [2].

Efekty osteotomii Evansa

Osteotomia Evansa umożliwia:

• wydłużenie bocznej kolumny stopy,
• redukcję odwiedzenia przodostopia,
• zmniejszenie ewersji kości piętowej, co przekłada się na ograniczenie koślawości tyłostopia,
• zmniejszenie przeciążenia długich więzadeł podeszwowych stopy i ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego.

Warto pamiętać, że stopa płasko-koślawa jest złożoną deformacją. Osteotomii Evansa często towarzyszą inne procedury korekcyjne, które umożliwiają globalną korekcję i stabilizację sklepienia stopy. Ze względu na wysoką skuteczność i stosunkowo niedługą krzywą uczenia, osteotomia Evansa jest bardzo często wykorzystywaną procedurą w operacjach płaskostopia.

Jak przebiega osteotomia Evansa?

Oglądnij animację przestawiającą przebieg osteotomii Evansa:

Ortopeda wykonuje kilkucentymetrowe nacięcie skóry z boku stopy w rzucie wyrostka przedniego kości piętowej. Operator lokalizuje staw piętowo-sześcienny, zatokę stępu, nerw łydkowy oraz ścięgna mięśni strzałkowych. Linia osteotomii na kości piętowej powinna być poprowadzona w odległości około 1,5 cm proksymalnie względem stawu piętowo-sześciennego. Ortopeda posługuje się najczęściej piłą oscylacyjną, która pozwala na precyzyjne wykonanie osteotomii, pozostawiając przyśrodkową warstwę korową kości. Szpara osteotomii jest następnie rozwierana w stopniu zapewniającym pożądaną korekcję ustawienia stopy. W trakcie zabiegu wykonywane są kontrolne zdjęcia fluoroskopowe.

Szczelina osteotomii może być wypełniona autoprzeszczepem kostnym z talerza kości biodrowej, allograftem lub zewnątrzpochodnym klinem kostnym. Ortopeda może zadecydować o wykorzystaniu klinu BioSync^® (Arthrex), który stanowi rusztowanie dla wrastającej tkanki kostnej [3]. Dzięki BioSync^® miejsce osteotomii jest bardziej stabilne i mniej zagrożone utratą korekcji wskutek zmniejszenia objętości tkanki kostnej.

Rodzaje zespoleń osteotomii Evansa

Osteotomia może zostać zaopatrzona:

• płytką stabilizowaną śrubami, z opcją podpórki stabilizującej lub bez, np.

– H-plate (Arthrex),

– VariAx plate (Stryker),

– DARCO (Wright Medical),

• śrubą/śrubami.

Inne procedury korekcyjne płaskostopia

• osteotomia Cottona plantaryzująca I promień stopy – wykonywana w przypadku utrwalonej supinacji przodostopia z nieprawidłowym uniesieniem I kości śródstopia,
• procedury wykonywane na ścięgnach i rozcięgnach, np. rekonstrukcja mięśnia piszczelowego tylnego, wydłużenie ścięgna Achillesa, uwolnienie rozcięgna mięśnia brzuchatego łydki,
• plastyka więzadła piętowo-łódkowego podeszwowego (spring ligament) – więzadła biernie stabilizującego łuk podłużny stopy,
• osteotomia medializująca guz piętowy (wymiennie).

Artrodeza dystrakcyjna stawu piętowo-sześciennego

W przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych obecnych w stawie piętowo-sześciennym, ortopeda może zdecydować o wykonaniu artrodezy dystrakcyjnej tego stawu. Zamiast osteotomii Evansa usuwane są powierzchnie stawowe stawu piętowo-sześciennego z odsłonięciem kości. Po ustawieniu stopy w pożądanej skorygowanej pozycji artrodezę stabilizuje się zespoleniem w celu uzyskania stabilnego zrostu kostnego. Dzięki temu dolegliwości bólowe pochodzące ze stawu zostają zniesione przy jednoczesnym wydłużeniu bocznej kolumny stopy.

Rekonwalescencja po zabiegu osteotomii Evansa

Stopa może zostać ustabilizowana opatrunkiem gipsowym na okres 6 tygodni. Następnie zaleca się noszenia ortezy stabilizującej typu Walker ze stopniową progresją obciążania kończyny. Użytkowanie normalnego obuwie jest z reguły możliwe od 10 tygodnia po operacji.

Postępowanie może różnić się zależnie od pozostałych procedur wykonywanych w ramach tego samego zabiegu. Zapytaj lekarza o indywidualny plan rekonwalescencji.

—

Na podstawie:

1. Bohay D. Anderson J. „Lateral Column Lenghtening” [w:] Easley M. „Operative techniques in foot and ankle surgery” Wolters Kluwer LWW 2010, s. 343-351.
2. Michelle Butterworth „Evans Calcaneal Osteotomy: Surgical Pearls”
3. BioSync^® Reconstruction Wedge – materiały edukacyjne Arthrex