Koalicja kości stępu – leczenie

Koalicja kości stępu to brak rozdzielenia się określonych kości stopy. Jest to wada rozwojowa uwarunkowana genetycznie czyli występuje rodzinnie. W prawidłowo rozwijającej się stopie dziecka pomiędzy kośćmi powstają stawy, umożliwiające fizjologiczną ruchomość stopy. W przypadku koalicji stępu kości pozostają ze sobą połączone w nieprawidłowy sposób, prowadząc najczęściej do rozwoju bolesnej stopy płasko-koślawej.

Koalicja kości stępu – na czym polega

Nierozdzielenie kości stępu polega na niewytworzeniu prawidłowego połączenia stawowego pomiędzy kośćmi. Najczęściej dochodzi do „zrostu” kości piętowej z kością łódkowatą lub kością skokową (tzw. koalicja podskokowa).

Patologiczne połączenie może mieć charakter kostny, chrzęstny lub włóknisty.

Koalicja kości stopy – objawy

Koalicja kości stępu nie zawsze musi dawać objawy. U części osób przebiega bezobjawowo – stopy nie są bolesne, natomiast w badaniu manualnym wykrywane jest ograniczenie ruchów pronacji i supinacji stopy. Stopa jest mniej elastyczna niż u dzieci w prawidłowo wykształconymi stopami.  

Koalicja stępu może odpowiadać za płasko-koślawe ustawienie stopy. W wieku dziecięcym, występuje fizjologiczne bezbolesne płaskostopie, z którego dziecko wyrasta do około 8 roku życia. Koalicja stępu powoduje natomiast patologiczne płaskostopie, które nierzadko jest bolesne. Dziecko może utykać z powodu bólu i sztywności stopy. Patologiczne płaskostopie związane z koalicją kości stępu nie ulega wycofaniu, nie da się go skorygować za pomocą wkładek. Deformacja powoduje szereg niekorzystnych skutków biomechanicznych, narażających m.in. na zwiększone ryzyko skręcenia stawu skokowego.

Rozpoznanie koalicji stępu

Aby ustalić rozpoznanie, konieczne jest wykonanie zdjęć RTG stóp. Objawami radiologicznymi mogącymi wskazywać na nierozdzielenie kości stępu jest:

• Dziobiasty kształt głowy kości skokowej
• Wydłużony wyrostek przednio-przyśrodkowy kości piętowej.

Dodatkowo może być wykonane badanie rozonansu magnetycznego, które pozwala ustalić rodzaj patologicznego połączenia między kośćmi stępu.

Leczenie koalicji stępu

Leczenie zachowawcze prowadzone jest głównie u małych dzieci i polega na kontrolowanym czasowym unieruchomieniu stopy w opatrunku gipsowym umożliwiającym chodzenie. W razie braku złagodzenia dolegliwości bólowych lub znacznego ograniczenia ruchomości stopy w patologicznym ustawieniu, wykonywany jest zabieg operacyjny.

Operacja koalicji stępu

U dzieci zabieg polega najczęściej na osteotomii kości piętowej, która koryguje płasko-koślawe ustawienie pięty. W obrębie kości piętowej wykonywana jest osteotomia przedniej części kości piętowej z zastosowaniem rozpórki. Miejsce koalicji może być usuwane, ale nie zawsze jest to konieczne, gdyż sama korekcja koślawości okazuje się być wystarczająca.

U osób dorosłych częściej przeprowadzane są:

• Artroereza podskokowa – wprowadzenie specjalnego implantu do zatoki stępu,
• Potrójna artrodeza stępu lub artrodeza podskokowa.

Celem operacji jest korekcja stopy płasko-koślawej oraz zniesienie dolegliwości bólowych stopy.  

—

Na podstawie:

Napiontek M. „Wrodzone nierozdzielenie kości stępu” [w:] Napiontek M. [red.] „Stopa i staw skokowo-goleniowy w praktyce ortopedycznej”, wyd. Medipage, Warszawa 2018.