Implant podskokowy – artroereza – małoinwazyjna korekcja płaskostopia

Jedną z metod leczenia bolesnego płaskostopia podłużnego u dorosłych jest wszczepienie implantu podskokowego celem ograniczenia nadmiernego ruchu pronacji stopy. Dużą zaletą artroerezy (arthroereisis) jest małoinwazyjność zabiegu, możliwość wczesnego obciążania stopy oraz zachowanie mobilności w obrębie tyłostopia.

Implant podskokowy – wskazania

Implant podskokowy wszczepia się w przypadku bólu i powikłań związanych ze stopą płasko-koślawą. Główne wskazania do przeprowadzenia artroerezy to niewydolność ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego oraz zespół dodatkowej kości łódkowatej. Implant podskokowy najlepiej spełnia swoje zadanie w przypadku korektywnej stopy płasko-koślawej, któremu nie towarzyszy odwiedzenie przodostopia.

Pożądanymi efektami oddziaływania implantu podskokowego są:

• poprawa stabilizacji stawu skokowo-piętowego i pośrednio stawu skokowo-łodkowatego,
• redukcja sił oddziałujących na przyśrodkową kolumnę stopy,
• zmniejszenie przeciążenia ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego,
• zmniejszenie przeciążenia rozcięgna podeszwowego.

Kwalifikacja do zabiegu jest kwestią indywidualną – lekarz ortopeda może wybrać metodę korekcji implantem podskokowym, jeśli na podstawie analizy badań obrazowych uzna zastosowanie tej metody za uzasadnione.  

W niektórych przypadkach wszczepienie implantu musi zostać połączone z innymi procedurami korekcyjnymi w obrębie stopy. Przykład może stanowić osteotomia rozwierająca kości klinowatej przyśrodkowej – tzw. osteotomia Cottona. Celem osteotomii Cottona jest plantaryzacja pierwszego promienia stopy, dzięki której  uzyskuje się przywrócenie prawidłowego trójpunktowego podporu stopy (I kość śródstopia, V kość śródstopia, guz piętowy).

Modele implantów podskokowych

• Hyprocure® (GraMedica),
• Subfix™ (Stryker),
• ProStop® (Arthrex),
• wkręt kaniulowany podskokowy (ChM),
• Bioarch™, Futura™ (Wright Medical),
• Subtalar MBA® Implant (Integra).

Jak przebiega operacja korekcji płaskostopia?

Ortopeda wykonuje niewielkie 1-4 cm nacięcie w rzucie zatoki stępu – nieco z przodu i bocznie względem kostki bocznej. Po oczyszczeniu zatoki stępu operator wykonuje supinację tyłostopia, ustawiając stopę w skorygowanej pozycji. Zależnie od rodzaju wszczepianego implantu, ortopeda może dodatkowo nawiercić przestrzeń w zatoce stępu lub wykonać inne procedury przygotowawcze. W każdym przypadku ortopeda musi dobrać odpowiedni rozmiar implantu tak, aby jego umieszczenie w zatoce stępu ograniczało ruchy w stawie skokowym dolnym w optymalnym zakresie.

Implant podskokowy – kiedy można zacząć chodzić

Czas, w którym obciążanie operowanej stopy jest możliwe, zależy od rodzaju zastosowanego implantu oraz od preferencji ortopedy. Pacjenci mogą z reguły chodzić już od 5-10 dnia po zabiegu. Jeśli operacja uwzględniała inne procedury korekcyjne, np. osteotomię Cottona, chodzenie możliwe jest dopiero po uzyskaniu zrostu kostnego (od około 6 tygodnia). Wcześniej pacjent porusza się o kulach, a stopa może być zabezpieczona specjalną ortezą.

Możliwe niedogodności

Ból zatoki stępu spowodowany obecnością implantu

Najczęstszą dolegliwością zgłaszaną przez pacjentów jest ból w miejscu wszczepienia implantu. W okresie pierwszych kilku tygodni po zabiegu jest to zjawisko normalne.  Ból może zostać złagodzony przez zimne okłady oraz odpowiednią terapię manualną prowadzoną przez doświadczonego fizjoterapeutę. U niektórych pacjentów uczucie dyskomfortu może utrzymywać się przez kilka kolejnych miesięcy. Jeśli dolegliwości utrzymują się ponad rok, wskazana jest wizyta u ortopedy, który podejmie decyzję czy będzie konieczne usunięcie implantu.

Przeciążenie ścięgien mięśni strzałkowych

Nagła zmiana ustawienia stopy po korekcji może powodować przejściowe dolegliwości bólowe tkanek miękkich. Ścięgna mięśni muszą dostosować się do zmienionych warunków biomechanicznych. Najczęściej dochodzi do przeciążeń ścięgien mięśni strzałkowych, które po zabiegu wszczepienia implantu muszą pracować w warunkach wydłużenia. Pomóc może specjalistyczna rehabilitacja (terapia manualna), która zmniejszy napięcie bocznej taśmy mięśniowo-powięziowej. Warto pamiętać, że okres adaptacji układu ruchu (zwłaszcza stawu skokowego górnego i stawu kolanowego) może trwać nawet do kilku miesięcy po zabiegu.

—

Na podstawie:

Bernasconi, Alessio et al. “The role of arthroereisis of the subtalar joint for flatfoot in children and adults.” EFORT open reviews vol. 2,11 438-446. 8 Nov. 2017, doi:10.1302/2058-5241.2.170009