Rekonstrukcja MPFL (medial patellofemoral ligament) czyli rekonstrukcja troczka przyśrodkowego rzepki to jedna z procedur operacyjnego leczenia zwichnięć rzepki. Celem zabiegu jest odtworzenie funkcji, którą pełnił troczek przyśrodkowy – przytrzymywanie rzepki i zapobieganie jej ślizgowi do boku poza centrum bloczka kości udowej. W trakcie zwichnięcia rzepki MPFL ulega uszkodzeniu, co powoduje utratę głównego stabilizatora stawu udowo-rzepkowego w zakresie do 20 stopni zgięcia kolana.
Rekonstrukcja MPFL może być połączona z innymi procedurami mającymi na celu profilaktykę ponownych zwichnięć rzepki – zależnie od przyczyn niestabilności ustalonych na podstawie badania klinicznego oraz analizy badań obrazowych, np.
Troczek przyśrodkowy rzepki biegnie od przyśrodkowego brzegu rzepki do nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej. Troczek może być częściowo przykryty przez dystalną część mięśnia obszernego przyśrodkowego (jedną z głów mięśnia czworogłowego uda). Wytrzymałość troczka przyśrodkowego rzepki sięga 208 N. Troczek przyśrodkowy jest głównym biernym stabilizatorem rzepki w ustawieniu kolana od pełnego wyprostu do około 20 stopni zgięcia. Przy większych wartościach zgięcia kolana rolę stabilizatora przejmuje bloczek kości udowej, w który powinna zagłębić się rzepka.
Uszkodzone MPFL zostaje zastąpione przeszczepem uzyskanym np. ze ścięgna mięśnia smukłego uda. Celem zabiegu jest odtworzenie naturalnego przebiegu MPFL z precyzyjnym zakotwiczeniem końców w miejscach anatomicznych przyczepów. Anatomiczna rekonstrukcja MPFL pozwala uzyskać odpowiednie napięcie przeszczepu przekładające się na dobrą stabilizację rzepki oraz prawidłową biomechanikę stawu udowo-rzepkowego.
Rekonstrukcja dwupęczkowa zakłada wykorzystanie złożonego w pół przeszczepu z dwoma miejscami przyczepu na rzepce oraz jednym na nadkłykciu kości udowej. Pozwala to na równomierne rozłożenie napięcia w obrębie stawu udowo-rzepkowego podczas wyprostu oraz w trakcie ruchu zgięcia kolana. Ryzyko nadmiernego przyparcia rzepki i związanego z nim ścierania chrząstki w przednim przedziale kolana zostaje zniwelowane.
Ortopeda wykonuje dwa otwory na przyśrodkowej stronie rzepki. Końce przeszczepu zostają osadzone w otworach i ustabilizowane kotwicami SwiveLock®.
Kolejnym krokiem jest precyzyjne oznaczenie miejsca przyczepu na kości udowej. W tym celu ortopeda posługuje się specjalnym szablonem, który przykłada do kolana. Szablon i kolano zostają prześwietlone promieniami rentgenowskimi, dzięki czemu możliwe jest bardzo precyzyjne wyznaczenie punktu mocowania przyczepu.
Następnie przeszczep zostaje podskórnie przeciągnięty w odpowiedniej warstwie tkanek miękkich w kierunku kości udowej.
Przeszczep może zostać zamocowany za pomocą śruby interferencyjnej wkręconej w przyśrodkowy kłykieć kości udowej lub też może zostać ustabilizowany endobuttonem na korówce kłykcia bocznego. W drugim przypadku system TightRope® z obszytym przeszczepem zostaje przeciągnięty na drugą stronę kości udowej. Przed ostateczną fiksacją przeszczepu ortopeda sprawdza ruchy rzepki oraz napięcie przeszczepu podczas ruchów zginania i prostowania kolana.
Przez 6 tygodni zaleca się noszenie ortezy kolana ograniczającej zgięcie w zakresie ustalonym przez lekarza. Pacjent powinien uczestniczyć w rehabilitacji, której celem będzie bezpieczna mobilizacja rzepki z zachowaniem odpowiedniego napięcia przeszczepu. Ćwiczona jest także poprawna aktywacja przyśrodkowej głowy mięśnia czworogłowego – mięśnia obszernego przyśrodkowego VMO (vastus medialis obliquus) odpowiedzialnego za czynną stabilizację rzepki.
Po wygojeniu przeszczepu ćwiczenia prowadzone są w pełnym zakresie zgięcia kolana. Nacisk kierowany jest na intensywne wzmacnianie mięśnia czworogłowego uda – celem jest uzyskanie siły i wytrzymałości zbliżonych do kończyny przeciwnej. Powrót to pełnej aktywności jest możliwy u większości pacjentów po około 12 tygodniach od zabiegu.
Zalecenia pozabiegowe mogą być inne, jeśli operacja uwzględniała dodatkowe procedury naprawcze lub korekcyjne w obrębie kolana.
—
Inne procedury leczenia zwichnięcia rzepki:
Osteotomia medializująca guzowatość kości piszczelowej
—
Na podstawie: