Endoproteza stawu skokowego
Modele endoprotez stawu skokowego są coraz bardziej unowocześniane, w związku z czym ortopedzi dużo częściej proponują pacjentom wykonanie tego rodzaju zabiegu. Endoproteza stawu skokowego stanowi pewną alternatywę dla usztywnienia (artrodezy) stawu skokowego. Ogólnym wskazaniem do obu operacji są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe. Dotąd złotym standardem leczenia skrajnej artrozy pozostawała artrodeza, aczkolwiek powoli wzrasta odsetek pacjentów, których kwalifikuje się do zabiegu wszczepienia endoprotezy.
Endoprotezoplastyka stawu skokowego jest trudnym technicznie zabiegiem, dlatego powinna być wykonywana jedynie przez doświadczonych operatorów.
Endoproteza stawu skokowego – wskazania
Zabieg endoprotezoplastyki stawu skokowego może być rozważany w poniższych stanach:
- pourazowe zmiany zwyrodnieniowe, których nie da się zaopatrzyć innymi metodami operacyjnymi z zachowaniem ruchomości stawu,
- postępujące zmiany zwyrodnieniowe o charakterze pierwotnym z dużymi dolegliwościami bólowymi utrudniającymi codzienne funkcjonowanie,
- choroba zwyrodnieniowa wtórna do zmian zapalanych (np. w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów),
- choroba zwyrodnieniowa obejmująca wiele stawów stopy.
Do zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu skokowego kwalifikowani są najczęściej pacjenci z:
- dużymi dolegliwościami bólowymi stawu skokowego,
- prawidłową liniowością i wydolnymi więzadłami stawu skokowego,
- dobrą jakością tkanki kostnej (bez osteoporozy),
- dobrym zakresem ruchomości w stawie,
- wykonaną artrodezą w stawie podskokowym lub skokowo-łódkowatym po tej samej stronie.
Przeciwwskazania do endoprotezoplastyki stawu skokowego
Endoproteza stawu skokowego – przeciwwskazania:
- polineuropatia obwodowa, np. w przebiegu cukrzycy,
- infekcje w okolicy stawu skokowego,
- znaczne zaburzenia osiowości stawu skokowego (koślawość lub szpotawość powyżej 20°) z towarzyszącą niewydolnością więzadeł,
- zajęcie ponad połowy bloczka kości skokowej w przebiegu jałowej martwicy,
- niewydolność ścięgna Achillesa.
Jak wygląda zabieg wszczepienia sztucznej protezy stawu skokowego?
Operację wykonuje się z dostępu przedniego (lub rzadziej bocznego). Ortopeda wykonuje około 12- centymetrowe cięcie pomiędzy ścięgnem mięśnia piszczelowego przedniego oraz ścięgnem mięśnia prostownika długiego palucha. Następnie usuwa osteofity (patologiczne wyrośla kostne) z przedniej krawędzi piszczeli. Kolejnym krokiem jest odpowiednie przygotowanie końców kostnych do osadzenia endoprotezy. Ważnym jest, aby podczas docinania końców kostnych „staw” został ustawiony w odpowiedniej liniowości w stosunku do podudzia i stopy. Ortopeda dokonuje przymiaru komponentów, na bieżąco sprawdzając ustawienie kończyny. Prawidłowe umieszczenie endoprotezy stanowi warunek zachowania dobrego rozkładu obciążeń, co przekłada się na żywotność wszczepionego implantu. Zaleca się, aby środek ciężkości przebiegał minimalnie przyśrodkowo względem guza kości piętowej, co umożliwi zachowanie komponenty ruchu zbliżonego do naturalnej pronacji.
W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie dodatkowych procedur operacyjnych, np.
- wydłużenie ścięgna Achillesa,
- rekonstrukcja więzadeł stawu skokowego (po stronie bocznej lub przyśrodkowej),
- osteotomie korekcyjne pięty,
- wszczepienie implantu podskokowego w zatokę stępu,
- usztywnienie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego (w niektórych rodzajach endoprotez).
Endoprotezoplastyka z pomocą przedoperacyjnej nawigacji komputerowej
Zaopatrzenie trudniejszych przypadków może wymagać zastosowania indywidualnych rozwiązań – przeczytaj o przedoperacyjnej nawigacji komputerowej umożliwiającej precyzyjny dobór rozmiaru implantu oraz indywidualne zaprojektowanie narzędzi pozycjonujących endoprotezę: https://ortopediaonline.pl/systemy-nawigacji-komputerowej/
Ryzyko związane z endoprotezą oraz najczęstsze powikłania
Do najczęstszych powikłań po operacji wszczepienia endoprotezy stawu skokowego należą:
- obluzowanie się implantu,
- infekcja w miejscu operacji,
- złamania kości w okolicy endoprotezy,
- mechaniczne uszkodzenie endoprotezy,
- ograniczenie ruchomości w wyniku konfliktu tkankowego i/lub przykurczów.
—
Inne metody leczenia zwyrodnienia stawu skokowego – przeczytaj:
—
Na podstawie:
Kołodziejski P. „Endoprotezoplastyka stawów stopy” [w:] Napiontek M. [red.] „Stopa i staw skokowy w praktyce ortopedycznej” Medipage Warszawa 2018, s. 483-488.